Кавказда туристерге ғажайып әдеби маршруттар ұсынылады
Кеңінен таратылған маршруттардан өзге Солтүстік Кавказ өңірлерінде жыл сайын жаңалары әзірленеді. Мысалы, таяуда Кисловодскіде жазушы 1994 жылғы қыркүйекте – өзінің кіші отанына соңғы сапары кезінде болған «Солженицынская проходка» өтті.
«Солженицынская проходка» дәстүрі 2009 жылдың үшінші қыркүйегінде – жазушының қайтыс болғанының бірінші жылдығында басталды. Содан кейін Орджоникидзе шипажайының алдындағы алаңда шағын топ жиналып, Ленин даңғылымен төмен қарай жүріп, керемет сақталған «Горина сарайына» – Солженицынның туған тәтесінің үйіне барды, онда кішкентай Саша 1924 жылға дейін анасымен бірге тұрған. Кейінірек әсем ағаш мұнарасы бар тозығы жеткен ғимарат қалпына келтіріліп, онда Ресейдегі алғашқы Солженицын мұражайы ашылды. Қазіргі «прходкалар» үнемі 50-70 адам жинайды. Маршрутқа сонымен қатар 2018 жылы Зураб Церетелидің жобасы бойынша құрылған жазушы ескерткішіне бару кіргізілген.
Бұл іс-шара Нобель сыйлығының лауреатының өмірбаянынан қызықты фактілерді ғана емес, оның өмірде қандай болғанын білуге де мүмкіндік береді. Өйткені, экскурсияны біздің ғылыми қызметкеріміз Рахима Гочияева жүргізеді, ол Солженицынмен дос болған және 28 жыл бұрын Кисловодск қаласына келгендегі сапарында оған ілесіп жүрген. «Өту» кезінде ол Александр Исаевичпен жеке хат алмасудан алынған таңдаулы жерлерін оқиды.
«Проходка» термині – жазушының өз сөзі, ол Рахима Гочияеваның экскурсиясын осылай атаған. Маршрут мұражайда аяқталады. Бір қызығы, онда шынайы экспонаттар жоқ, Солженицынның тағдыры мен шығармашылығымен танысу мультимедиялық технологиялар – динамикалық витрина, планшет, жазушымен сұхбаттар, ол туралы деректі және көркем фильмдердің үзінділері көрсетілетін сенсорлық экран арқылы жүзеге асырылады.
Дереккөз: https://rg.ru/2022/08/16/reg-skfo/tropa-poetov.html
